Μάθημα 2ο - Ξεκλειδώνοντας τα Μυστικά των Ονείρων

Για όλους εκείνους που δεν έχουν την δυνατότητα να παρακολουθήσουν τα μαθήματα του Α. Βιαννίτη, στο Ξεκλειδώνοντας τα Μυστικά των Ονείρων 
Μάθημα 2ο (19-3-13)

Απομαγνητοφώνηση Ομιλίας: Μαίρη Βασιλοπούλου

Σε τέτοιους δύσκολους καιρούς, που βγάζει τη φοβική μας πλευρά στην επιφάνεια και, όπως λέγαμε και την προηγούμενη φορά, όταν περνάμε από κάτι σταθερό που γνωρίζουμε και πάμε προς κάποιο άγνωστο, το οποίο δεν έχει ακόμα μορφοποιηθεί, δεν έχει πάρει σχήμα. Είναι πάρα πολύ φυσιολογικό να βγαίνει αυτή η φοβική μας πλευρά. Και βγαίνει ασυνείδητα. Γιατί; Γιατί ένα μεγάλο μέρος του φόβου είναι μια ασυνείδητη πλευρά. 

Θα μου πείτε: ο κόσμος υποφέρει από φοβίες, από πολλών ειδών φοβίες, και πολλές φορές χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή.
Πως μπορούμε να χειριστούμε αυτό το φόβο;
Για ν’ απαντήσει κανείς αυτή την ερώτηση, θα πρέπει να κάνει το πιο ουσιαστικό πράγμα, που πρέπει να κάνουμε αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Όταν τα πάντα κυλάνε απ’ έξω, όταν τα πάντα βρίσκονται σε μια κρίση, ταυτόχρονα είναι και μια ευκαιρία. Είναι μια ευκαιρία να στρέψουμε το βλέμμα προς τα μέσα. Να δούμε τους δικούς μας φόβους, τις δικές μας ανασφάλειες, και να δούμε πως μπορούμε να τους χειριστούμε αυτούς. Και ένας τρόπος να τους χειριστούμε είναι να μάθουμε ν’ αφήνουμε πίσω το παρελθόν, να μάθουμε να βγαίνουμε έξω από αυτό το οποίο έχουμε συνηθίσει. Και ξέρετε έχουμε συνηθίσει -είμαστε πλάσματα της συνήθειας- έχουμε συνηθίσει και ανταποκρινόμαστε μηχανικά στα ερεθίσματα. Έχουμε νοητικές τάσεις, συναισθηματικές τάσεις που είναι δημιουργημένες από εξαρτημένη μάθηση. Έτσι μεγαλώσαμε και έτσι διαμορφωθήκαμε.
Αυτό λοιπόν το οποίο χρειαζόμαστε σε τέτοιους καιρούς είναι η αρετή της προσαρμοστικότητας. Το να προσαρμόζεται κανείς σε καινούργιες καταστάσεις. Όπως κάνουμε και μείς τώρα που θα προσαρμοστούμε με την έλλειψη της φωνής (δεν λειτουργούσε το μικρόφωνο) και πρέπει να προχωρήσουμε γιατί αν και το θέμα -το καταλαβαίνω- είναι πολύ ενδιαφέρον και έχει πάρα πολλή ουσία, αυτή η σειρά των μαθημάτων αναγκαστικά πρέπει να περιοριστεί και να κάνουμε μια επιλεκτική σταχυολόγηση, κυρίως στο να κατανοήσουμε το πλαίσιο, μέσα στο οποίο ονειρευόμαστε, ώστε σιγά σιγά ν’ αρχίσουμε να μπαίνουμε μέσα στον ονειρικό κόσμο.
Και πιάνοντας λοιπόν το νήμα της Αριάδνης -το νήμα που κρατούσε ο Θησέας, αυτό που του έδωσε η Αριάδνη, ήταν ένα νήμα ενθύμισης. Γιατί όταν κατεβαίνεις κάτω στους λαβύρινθους της ψυχής, αν δεν έχεις σταθερά και καθαρά μέσα σου το σημείο απ’ όπου ξεκίνησες, θα χαθείς. Έτσι λοιπόν, πρέπει πάντα να πιάνουμε αυτό το νήμα της ενθύμισης, να θυμόμαστε πάντα απ’ όπου ξεκινάμε, για να μπορέσουμε να πάμε ένα βήμα παραπέρα. Μόνο όταν θυμόμαστε, μπορούμε να πάμε λίγο παραπέρα.
Είχαμε ξεκινήσει την προηγούμενη φορά, δείχνοντας αυτή τη διαφορά του συνειδητού μέρους της ύπαρξής μας, αυτού του εγώ που λέμε, στο πόσο μικρό μέρος είναι τελικά σε όλη μας τη συνολική ύπαρξη. Και βλέπουμε ότι αυτό το οποίο είδαμε, ότι το συνειδητό, ότι έχει να κάνει με αυτό το οποίο σκέφτομαι συνειδητά. Αυτά τα λόγια τα οποία λέω (και αυτά που τα λέω συνειδητά, αλλά και αυτά που μου ξεφεύγουν...γλώσσα λανθάνουσα...) οι πράξεις μας τελικά και η συμπεριφορά μας˙ και αυτή που μας είναι κατανοητή και αυτή που μας είναι πολλές φορές ακατανόητη. Πόσες φορές ξέρουμε ότι το ένα -το Α για παράδειγμα- είναι το καλύτερο να κάνουμε, το πιο σωστό να κάνουμε, η ορθή δράση, παρ’ όλ’ αυτά κάνουμε το Β. Αυτό ξέρετε προβλημάτιζε και τον Σωκράτη! Ο Σωκράτης έλεγε, το ονόμαζε αυτό ακρασία. Έλεγε πως είναι δυνατόν κάποιος να θεωρεί το Α ηθικό, σωστό και τελικά να κάνει το Β; Ήταν ο Πλάτωνας, που απάντησε αργότερα, όταν έκανε αυτή τη διαστρωμάτωση, αν θέλετε, της ψυχής, τα διάφορα μέρη που έχει: το λογιστικό, το επιθυμητικό, το βουλητικό. Το πως κάποιες φορές το επιθυμητικό μέρος της ψυχής κινεί τον άνθρωπο, εν απουσία του λογικού μέρους˙ δείτε το αυτό. Στην ψυχολογία μιλάμε για εξαρτήσεις, για πλευρές εξαρτήσεων. Όλοι μας έχουμε, ο καθένας τη δικιά του εξάρτηση. Και τι σημαίνει εξάρτηση; Ότι ενώ ξέρω ότι αυτό δεν θάπρεπε να το κάνω ή είναι βλαβερό για μένα, ή δεν μ’εξυπηρετεί δεν έχει το αποτέλεσμα το οποίο τελικά θέλω, και όμως κάτι άλλο μέσα μου με κυριεύει, και με ωθεί να το κάνω.
Γιατί γίνεται αυτό; Γιατί αυτό το συνειδητό μέρος, δηλαδή αυτό που φαίνεται, καθορίζεται από αυτό που δεν φαίνεται, αυτό που είναι η ασυνείδητη πλευρά της ύπαρξής μας, που όπως είδαμε είναι και η μεγαλύτερη. Είναι αυτό που υπάρχει μέσα μας που καθορίζει αυτό που βγαίνει προς τα έξω. Και τι είναι είπαμε μέσα στο ασυνείδητο; Όλη η προσωπική μας ιστορία. Οι προηγούμενές μας εμπειρίες, τα βιώματα, ο τρόπος με τον οποίο σχετιστήκαμε με τα γονεϊκά πρότυπα, είναι η βάση, τα θεμέλια της ιδιοσυγκρασίας μας. Ξέρετε, όταν μιλάμε τώρα για τα όνειρα για τον εσωτερικό μας κόσμο, αναγκαστικά λειτουργούμε κάπως ολιστικά. Επειδή το καθετί συνδέεται με το Παν μέσα στον οργανισμό μας και μέσα στον ψυχικό μας κόσμο, αναγκαστικά, μιλώντας για τα όνειρα, θα πρέπει να βρεθούμε και να μιλάμε για το πως λειτουργούν οι φόβοι.
Θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως λειτουργούμε στην εγρήγορση, πως όταν είμαστε ξύπνιοι, και έτσι αναγκαστικά κάθε φορά που ξεκινάμε κάτι μας πηγαίνει σε πολλά πολλά μονοπάτια, αλλά εδώ θα πρέπει να κάνουμε μια επιλογή. Ελπίζω ίσως από τον Σεπτέμβριο, σ’ ένα καινούργιο κύκλο να βρεθούμε και να εμβαθύνουμε σε κάποια πράγματα, που τώρα τα περνάμε λόγω των συνθηκών εξ απαλών ονύχων, αλλά είναι πάρα πολύ ουσιαστικά.
Όπως για παράδειγμα το πως οι ασυνείδητες διεργασίες καθορίζουν και ποιά είναι η ειδοποιός διαφορά ανάμεσα στον συνειδητό άνθρωπο και στον άνθρωπο που λειτουργεί ασυνείδητα.
Μέσα λοιπόν στο ασυνείδητο, υπάρχουν όλες αυτές οι συνήθειες. Έχουν εγκατασταθεί εκεί, έτσι; Έχουν προγραμματιστεί στην πραγματικότητα. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε, η ιδιοσυγκρασία μας, αν έχουμε καταθλιπτικά στοιχεία, αν έχουμε ψυχαναγκαστικά στοιχεία, αν έχουμε σχιζοειδή στοιχεία, τι είναι αυτό το οποίο φοβόμαστε, τι είναι αυτό το οποίο θέλουμε. Εν πολλοίς έχει καθοριστεί μέχρι την ηλικία των επτά χρόνων. Ξέρετε ακόμα και το τι κόμμα ψηφίζουμε, έχει μπει από τότε ο σπόρος. Αν δηλαδή είμαι ένα άτομο το οποίο για παράδειγμα ευνοεί προοδευτικές ιδεολογίες και αντιλήψεις: μ’ αρέσει να ψάχνω το καινούργιο, θέλω ν’ αλλάζω, θέλω την αλλαγή, θέλω δηλαδή την πρόοδο ή αντίθετα αν είμαι άνθρωπος, ο οποίος ευνοώ το να κρατήσω το status quo όπως είναι. Ότι αυτό το οποίο ... ο τρόπος, που έχει γίνει, τον έχουν βρει πριν από μένα κάποιοι άλλοι και έτσι λειτουργεί και ’γω το μόνο που θέλω είναι να το διατηρήσω. Δεν θέλω το καινούργιο. Το καινούργιο με φοβίζει. Κάποιον άλλον, στη θέση του, τον φοβίζει αυτός ο εγκλωβισμός σε μια γραμμή. Κάποιοι άνθρωποι δηλαδή βρίσκουν την ισορροπία τους όταν λειτουργούν σαν τρένο - μόνο μεσ’ από τις ράγες. Και κάποιοι άλλοι θα βρουν την ισορροπία τους, μόνο πάντα δοκιμάζοντας το καινούργιο. Αυτό είναι μέσα στο ασυνείδητο. Καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα. Καθορίζει ποιά άτομα μας αρέσουν του άλλου φύλου ή και του ιδίου φύλου, και ποιά άτομα δεν κολλάμε. Όλες οι υποσυνείδητες πεποιθήσεις, αλλά ταυτόχρονα κι αυτό που ήταν πολύ σημαντικό -και εκεί θέλω να είναι ξεκάθαρο για μας. Μέσα σ’ αυτό το ασυνείδητο υπάρχει ένα τμήμα, το οποίο πάντα μας καλεί να το εξερευνήσουμε. Είναι το δυναμικό μας, είναι οι δυνατότητές μας, είναι αυτό το υπερ-συνείδητο, όπως το ονόμασε ένας μεγάλος Ιταλός ψυχίατρος, ο Roberto Assagioli. Αυτό το υπερσυνείδητο, που για να μπορούμε να καταλαβαινόμαστε το βάζουμε με τον όρο ο Ανώτερος Εαυτός. Αυτό θέλω να θυμόμαστε: ότι μέσα στην ύπαρξή μας και μέσα στο ασυνείδητο (τι σημαίνει ασυνείδητο: αυτό που βρίσκεται έξω από το συνειδητό, αυτό το οποίο δεν γνωρίζουμε) υπάρχει ο Αληθινός μας Εαυτός. Υπάρχει αυτό που μπορούμε να γίνουμε.
Η απόσταση του συνειδητού εγώ, της προσωρινής προσωπικότητας, με αυτό που είναι βαθύτερο και υψηλότερο μέσα μας -γιατί είπαμε στην εσωτερική τοπολογία, όσο βαθύτερα πηγαίνουμε, τόσο υψηλότερα βρισκόμαστε- η απόσταση της προσωπικότητά μας, του συνειδητού εγώ από τον αληθινό, απ’ τον εσώτερό μας εαυτό, είναι το μέτρο της ανθρώπινης δυσλειτουργίας. Ένας σύγχρονος πνευματικός δάσκαλος, ο Eckhart Tolle, το έχει αναφέρει αυτό ακριβώς, ότι αυτή η απόσταση είναι το εγώ που παράγει αυτή τη ψευδαίσθηση, και αυτό είναι που παράγει και όλο τον πόνο.
Τι σημαίνει αυτό; Όσο περισσότερο επιτρέπω στον αληθινό εσώτερό μου εαυτό να εκφράζεται μέσα από τις συνειδητές μου σκέψεις, μέσα από το λόγο μου και μέσα από τις πράξεις μου, τόσο περισσότερο βρίσκομαι σε κατάσταση ισορροπίας, σε κατάσταση εναρμόνισης. Όσο περισσότερο λειτουργώ μέσα από τις νευρώσεις μου, όσο απόσταση έχω από αυτό που μου λέει πραγματικά η ψυχή μου, τόσο μεγαλύτερος είναι ο πόνος μας Ο Ανώτερος Εαυτός, ο Αληθινός ο Εαυτός δεν βιώνει πόνο. Η ψυχή δεν πονάει, δεν διαταράσσεται, δεν αρρωσταίνει. Η προσωπικότητα διαταράσσεται. Το εγώ νοιώθει πόνο. Το εγώ νοιώθει φόβο και είναι πολύ σημαντικό να το θυμόμαστε αυτό.
Και είχαμε δει και τη φράση του μεγάλου αυτού εξερευνητή της ψυχής, του Carl Jung, που λέει ότι μέχρι να γνωρίσεις το ασυνείδητό σου, μέχρι ν’αρχίσεις ν’αποκτάς επαφή, να διευρύνεις την αυτεπίγνωσή σου και να κατανοείς το πως λειτουργεί ο ίδιος σου ο εαυτός, έτσι; -γιατί το ασυνείδητο είναι ο ίδιος σου ο εαυτός- τότε το ασυνείδητο θα κατευθύνει τη ζωή σου, αλλά εσύ θα το ονομάζεις ότι είναι μοίρα, ότι δεν μπορείς να ξεφύγεις από αυτό. Και πράγματι. Αν λειτουργείς ασυνείδητα, λειτουργείς μηχανικά. Δεν μπορείς να ξεφύγεις απ’ αυτό. Δεν μπορείς να πράξεις διαφορετικά. Δεν έχεις επιλογή. Με την απειλή, για παράδειγμα, ότι χάνω το γνωστό, πηδάει ο φόβος. Δεν έχω επιλογή. Μόνο όταν είμαι συνειδητός και μπορώ, για παράδειγμα, να είμαι συνειδητός σε τι σκέψεις επιτρέπω να μπαίνουν εδώ στο νοητικό μου. Μπορώ ίσως, καθώς αποκτώ επίγνωση των σκέψεών μου, καθώς παρατηρώ ―γιατί αυτό που κάνει την ειδοποιό διαφορά είναι ένας παρατηρητής, ο οποίος παρατηρεί τον εαυτό, παρατηρεί τις σκέψεις. Μόνο τότε μπορώ να κάνω μια επιλογή ελευθερίας. Μπορώ ν’ αντιληφθώ ίσως ότι μπορεί να φοβάμαι, μπορεί ο νους μου να εικονογραφεί το χειρότερο σενάριο, να προβάλω τον εαυτόν μου στο μέλλον και να τον βλέπω να πονάει πάλι (το «πονάει» ευρύτερα, έτσι;). Μόνο όμως απ’ αυτή τη θέση μπορώ ν’αντιληφθώ μια μεγάλη αλήθεια, που ισχύει γι’αυτό: ότι μπορώ να σκεφτώ θετικά! Μπορώ ν’ αλλάξω. Δεν είναι μια πληροφορία που θα τη μάθω, θα διαβάσω ένα βιβλίο το πως θα το κάνω αυτό και θα το κάνω. Εάν δεν υπάρχει αυτεπίγνωση, εάν δεν υπάρχει αυτοπαρατήρηση, δεν μπορώ νατο κάνω πραγματικά.
Φαίνεται σαν να μην μπορούμε να ξεφύγουμε από τον εαυτόν μας. Δεν είναι έτσι. Θα μιλήσουμε γι’ αυτό το οποίο μπορούμε να κάνουμε στον εαυτον μας. Αυτό το οποίο ονομάζεται επαναπρογραμματισμός. Ένα καινούργιο τρόπο σκέψης, ένα καινούργιο τρόπο αντίδρασης. Μπορούμε να μιλήσουμε γι’αυτό το οποίο ονομάζεται θεραπεία, όταν μιλάμε για διαταραχή. Κι υπάρχει θεραπεία. Έτσι λοιπόν, είναι μεγάλη ανάγκη να κατανοήσουμε το ασυνείδητο και να αρχίσουμε ν’ αποκτούμε όλο και περισσότερο, να διευρύνουμε αυτό τον κύκλο συνειδητοποίησης και αυτεπίγνωσης, όπου αρχίζω να καταλαβαίνω το γιατί σκέφτομαι έτσι όπως σκέφτομαι, γιατί πράττω όπως πράττω τελικά, γιατί νοιώθω όπως νοιώθω, γιατί πονάω, γιατί νοιώθω αυτό το κενό.
Περνάμε τη ζωή μας, αλλάζοντας μεταξύ επίπεδα συνειδητότητας. Το πως λειτουργεί η συνείδηση (μια και μιλάμε συνειδητό και ασυνείδητο) αυτό είναι το οποίο έχει σημασία. Και υπάρχουμε τέσσερις καταστάσεις συνειδητότητας: η μια είναι η εγρήγορση -όπως είπαμε και την προηγούμενη φορά ο ύπνος που μπαίνουμε, όπου εκεί δεν υπάρχει σηείδηση. Το ονείρεμα, -το οποίο θέλω να κρατήσετε- ότι τα όνειρα δεν είναι μέρος του ύπνου. Τα όνειρα διαφέρουνε από τον ύπνο, όσο διαφέρουνε και από την εγρήγορση. Είναι μια αυτόνομη κατάσταση συνειδητότητας. Και αυτό βάζει ένα πρόβλημα. Μπορούμε ίσως να καταλάβουμε το γιατί κοιμόμαστε. Γιατί είμαστε κουρασμένοι και πρέπει να ξαπλώσουμε, να ξεκουραστούμε. Και γιατί να μην κοιμόμαστε βαθιά ένα μαύρο ύπνο, χωρίς όνειρα; Γιατί πρέπει να πρέπει να βιώνουμε αυτές τις ψυχικές εμπειρίες; Γιατί πάνω απ’ όλα, τα όνειρα είναι εμπειρίες της σηνείδησης, έτσι; Υπάρχει κάτι το οποίο καταγράφει. Και αν θέλετε, σε κάποιες εσωτερικές παραδόσεις και σε μια φυλή, μια θαυμαστή φυλή, που ίσως ελπίζω στη διάρκεια αυτών των μαθημάτων να δούμε τον τρόπο τους με τον οποίο ασκούσαν το ονείρεμα, μια φυλή της Μαλαισίας, οι Σινόι, οι οποίοι ασκούσαν το συνειδητό ονείρεμα, πως θεωρούσαν με εκπληκτικό τρόπο αυτοί! ……Είναι ενδιαφέρουσα ιστορία, που θα την ακούσουμε την κατάλληλη στιγμή.
Απλώς θέλω να σας πω ότι ήταν η φυλή αυτή, που όλοι οι άλλοι τους ονομάζανε dream tribe, η φυλή των ονείρων. Σ’ ένα περιβάλλον που ζούσανε εκεί, Μαλαισία, Βιρμανία, γεμάτο βία, αυτοί ήτανε μια πολύ ειρηνική φυλή. Ζούσαν δίπλα στο ποτάμι, καλλιεργούσανε κιόλας και όμως αυτό το οποίο τράβηξε την προσοχή των ερευνητών, δύο ερευνητών, οι οποίοι έκαναν εκεί το διδακτορικό τους, (μείνανε μαζί τους τρία χρόνια) ήταν ακριβώς το γεγονός ότι καμία άλλη φυλή δεν έκανε επιθετικές κινήσεις εναντίον τους και επίσης μέσα στην ίδια τους τη φυλή δεν θυμόντουσαν ούτε ακόμα κι οι παλιότεροι κάποιο επεισόδιο βίας. Αυτό που ανακάλυψαν τελικά οι δύο ανθρωπολόγοι, που έμειναν μαζί τους, ήταν ότι όλες οι άλλες φυλές φοβόντουσαν ότι, έτσι και τους πειράζανε, εκείνοι θα τους καταδίωκαν μέσα στα όνειρά τους (!). Είχανε αυτή την ικανότητα να προβάλλονται στο ονείρεμα των άλλων, και το μάθαιναν από παιδιά.
Οι διαφοροποιημένες καταστάσεις συνείδησης trance, με πρώτα και κύρια την ύπνωση, αλλά είναι και άλλες: είναι οι εκστατικές εμπειρίες, είναι η μυστικιστική έκσταση, είναι οι τελελουργικές εμπειρίες -αυτό που παίρνουν τα άτομα όταν κάνουν τελετουργίες- που αυτή τη στιγμή δεν μας ενδιαφέρουν, απλώς τις περνάμε και το βέπουμε. Αλλά θάθελα να μιλήσουμε αργότερα για το πως με την ύπνωση μπορούμε να χειριστούμε το ίδιο το ονείρεμα και να κατανοήσετε ότι το κάνουμε έτσι κι αλλιώς. Είτε το συνειδητοποιείτε ότι το κάνετε, είτε δεν το συνειδητοποιείτε, το κάνετε. Κάθε φορά το βράδυ, που κουκουλώνεστε, έτοιμοι να κοιμηθείτε, εκείνη τη στιγμή αυτό το πεντάλεπτο, εκεί που βρισκόμαστε στο κατώφλι του ύπνου -πεντάλεπτο πόσο είναι;- προγραμμματίζετε τα όνειρά σας, προγραμματίζετε το πως θα νοιώσετε την άλλη μέρα. Προγραμματίζετε τον εαυτόν σας το πως θα νοιώσει, όταν θ’ ακούσει μια δυσάρεστη είδηση ή μια ευχάριστη είδηση. Και συνήθως προγραμματίζουμε τον εαυτόν μας, με το που ακούμε μια δυσάρεστη είδηση, αμέσως ν’ανοίγουμε τα μάτια και να λέμε «Πω,πω, τι έγινε και τι θα γίνει;» ενώ, όταν ακούμε μια ευχάριστη είδηση «εντάξει Ο.Κ. αλλά...» και λέμε το «αλλά». Μίλησα την προηγούμενη φορά μόνο γι’ αυτό, και αυτό είναι από τα σημαντικά που αρχίζει ν’αναγνωρίζει κανείς όταν αρχίζει να δουλεύει με τα όνειρά του.
Το πως, μια και ζούμε σε μια εποχή, όπου μια κοινωνία του θεάματος, υπάρχει ένας πανίσχυρος μηχανισμός που διαμορφώνει το υποσυνείδητό μας. Ο μηχανισμός που χειρίζεται την εικόνα, που είναι η διαφήμηση είναι τα
ΜΜΕ. Πως αυτά τελικά μας έχουν προγραμματίσει, έχουν προγραμματίσει τον νου, την αντίληψη να εστιάζει στο αρνητικό. Το «εστιάζει» σημαίνει ότι βλέπει μόνο το αρνητικό και αφήνει όλο το άλλο. Είμαστε προγραμματισμένοι δηλαδή να είμαστε έτοιμοι να φοβηθούμε, να περιμένουμε το αρνητικό, ανεξάρτητα απ’ ότι μας λένε οι ίδιες μας οι αισθήσεις. Αν είναι αυτή η πεποίθησή μου, αυτό καλύπτει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνομαι τα πράγματα. Είναι με τον ίδιο τρόπο που αγνοούμε αυτό το οποίο μας λέει η αίσθηση. Βλέπουμε ας πούμε ένα ουράνιο σώμα, λαμπερό να βγαίνει από τη μια μεριά, να προχωράει στον ουρανό και να πηγαίνει απ’ την άλλη, όμως ο νους μας, η πεποίθησή μας ξέρει ότι δεν κινείται εκείνο, είμαστε εμείς που κινούμαστε. Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα μ’αυτό το πράγμα. Δεν έχουμε πρόβλημα όταν υπάρχει διάσταση πεποίθησης υποσυνείδητης, και αντίληψης που έρχεται μέσα από τις αισθήσεις. Αυτό που είναι σημαντικό να θυμόμαστε είναι ότι πάντα κυριαρχεί, πάντα είναι η πιο ισχυρή, η υποσυνείδητη πεποίθηση.
Είναι ο νους, είναι η φαντασία, είναι το εσωτερικό που καθορίζει το εξωτερικό. Κοιτάμε πάντα με κάποια γυαλιά την πραγματικότητα. Κάποια ενδιαφέροντα γεγονότα για τον ύπνο, ότι σε μια μέση διάρκεια (75 χρόνια δηλαδή) θα περάσουμε περίπου πέντε χρόνια σ’ αυτή την κατάσταση, που είναι ένα θέμα το γιατί ονειρευόμαστε, έτσι; Είναι ένα θέμα...το γιατί ονειρευόμαστε. Θα μπορούσαμε να μην ονειρευόμαστε. Και θα πούμε. Ένα άλλο επίσης ενδιαφέρον, -γιατί είναι μια πολύ συχνή ερώτηση- ότι κάποιοι δεν θυμούνται τα όνειρά τους. Τα όνειρα είναι μια νευροφυσιολογική λειτουργία. Είναι μια λειτουργία που συμβαίνει στον εγκέφαλο και στον οργανισμό, ταυτόχρονα όμως, και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Είναι μια ψυχική λειτουργία και αυτό μας ενδιαφέρει, εάν δεν υπάρχει άνθρωπος ζωντανός, που να μην ονειρεύεται και επίσης -αυτό είναι παρα πολύ ενδιαφέρον- τα έμβρυα, κατά την περίοδο της κύησης, τον περισσότερο χρόνο τον περνούν σε κατάσταση ονειρέματος. Ο εγκέφαλός τους δηλαδή λειτουργεί, όπως ονειρευόμαστε. Στον πρώτο χρόνο γεννιέται το παιδί. Μέχρι τον πρώτο χρόνο το 87% -και είναι και ο χρόνος που κοιμάται πολύ το παιδί, έτσι;- ονειρεύεται. Είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η σύνδεση ότι, όση περισσότερη ζωτικότητα, όση περισσότερη νεότητα υπάρχει, τόσο περισσότερο ονείρεμα υπάρχει. Όσο μεγαλώνουμε, αρχίζουμε να χάνουμε την επαφή μας μ’ αυτή την πλευρά. Είναι πολύ ενδιαφέρον και πάνω σ’ αυτό έχουνε στηριχτεί μάλιστα και αρκετές νευροφυσιολογικές θεωρίες.
Θάχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε το τι λέγανε άλλοι πολιτισμοί, γιατί το ονείρεμα, τα όνειρα έχουν τραβήξει την προσοχή όλων των πολιτισμών που έχουνε δείξει το προσωπό τους επάνω σ’ αυτόν τον πλανήτη. Έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε πνευματικές παραδόσεις, αλλά αναγκαστικά θα πρέπει να τ’αφήσουμε, απλώς λέγοντας ότι παλιά αντιμετωπίζανε τα όνειρα. Η παλαιότερη πνευματική παράδοση επάνω στη Γη θεωρούνται ότι είναι οι aboriginals, οι ιθαγενείς της Αυστραλίας, οι οποίοι έχουνε μια εξαιρετική παράδοση και μια μυθολογία για το αλχέρα, όπως το ονομάζουν dreamtime, χρόνο του ονειρέματος. Γι’ αυτούς είναι ένα επίπεδο μέσα στο οποίο υπάρχουν οι αιτίες της μορφής. Πρώτα κάτι δημιουργείται εκεί, ονειρεύεται και μετά αυτό παίρνει υλική μορφή. Κρατείστε αυτό, γιατί είναι πάρα πολύ ενδιαφέρον και είναι ένα κλειδί για την κατανόηση της ονειρικής κατάστασης.
Σε άλλες παραδόσεις, παλιά στη Μεσοποταμία, οι Ασσύριοι, όλοι θεωρούσανε τα όνειρα ότι έρχονται από τους θεούς, είναι μηνύματα από τους θεούς. Υπάρχουνε καλά όνειρα, καλά μηνύματα και υπάρχουνε και δαιμονικά όνειρα. Πηγαίνανε και ζητούσανε. Πάντα υπήρχαν θεοί του ονείρου. Στη Μεσοποταμία ήτανε μια θεά. Νες ονομαζόταν. Ήταν θεά του ονείρου, στην οποία έκαναν θυσίες, προσευχόντουσαν και για όνειρα θεραπείας και για όνειρα αποκαλυπτικά για να δουν το μέλλον. Και φυσικά στην αρχαία Ελλάδα, η αναζήτηση του θεραπευτικού ονείρου, η εγκοίμηση ήταν η καρδιά της αρχαίας ελληνικής σκέψης για την ίαση. Το τι σημαίνει «ίασις»: ο Όμηρος θεωρούσε... (αυτά θα τα περάσουμε λιγάκι σύντομα), ο Πλάτωνας...το τι έλεγε για τα ...πολύ γρήγορα.... Τώρα για τους σχολαστικούς...ξέρω ότι....θα πρέπει να τα περάσουμε, γιατί περνάει και η ώρα σήμερα...Μια φράση του Αριστοτέλη που, στην πραγματικότητα είναι του Ιπποκράτη, και την αναφέρει ο Αριστοτέλης, έχοντας αφιερώσει δύο βιβλία του στην μια πλευρά του ανθρώπου, την οποία θεώρησε τόσο σημαντική, ώστε ν’αφιερώσει αυτά τα βιβλία του. Έχει γράψει ένα «Περί Ενυπνίων» και ένα το «Περί καθ’ Ύπνον Μαντικής». Και πάνω σ’ αυτό αναφέρει μια φράση του Ιπποκράτη, ότι «τεχνικότατος δε εστί κριτής ενυπνίων, όστις δύναται τας ομοιότητας θεωρείν». Ο καλύτερος αναλυτής ονείρων, αυτός που μπορεί να καταλάβει τα όνειρα, είναι αυτός που μπορεί να βλέπει τις ομοιότητες. Και αυτό είναι το κλειδί,... στις περισσότερες φορές είναι ακριβώς το κλειδί, για να ξεκλειδώσουμε ένα όνειρο. Τις ομοιότητες, τις αναλογίες, τις συνηχήσεις και, όπως θα δούμε αργότερα στα επόμενα μαθήματα, που θα μπούμε ακριβώς στον ονειρικό συμβολισμό, ότι αυτό που χρειάζεται είναι να το συνδέσουμε με άλλες πλευρές της ύπαρξής μας, με την καθημερινότητά μας. Χανόμαστε πολλές φορές στο τι σημαίνει το ένα σύμβολο, τι σημαίνει το άλλο. Κάνουμε το μεγάλο λάθος ν’απομονώνουμε
σύμβολα και χάνουμε συνήθως το νόημα. Κάτι πολύ βασικό: δεν είναι το ίδιο το σύμβολο, αλλά το πως νοιώθεις απέναντί του. Δεν είναι ότι είδες, ένα σκύλο στ’ όνειρό σου, είναι τι σκύλος; Πως ένοιωθες απέναντί του; Ήτανε φίλος; Ήταν εχθρός; Πως ένοιωθες; Το συναίσθημα μόνο να βρεις, την αναλογία σου. Που περίπου, σε ποιά κατάσταση στη ζωή σου το νοιώθεις; Στην προσωπική σου σχέση; Στη σχέση σου με τα παιδιά σου; Γενικά στη σχέση σου με τα κοινωνικά; Εάν κάνεις αυτή τη σύνδεση, αυτή την ομοιότητα, αναγνωρίσεις αυτά, είναι το 80% του ονείρου. Έχεις κατανοήσει περίπου το τι θέλει να σου πει αυτό το όνειρο.
Για να πάμε λιγάκι βιαστικά.....
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες, που απαντάνε, από την πλευρά της νευροφυσιολογίας, το γιατί ονειρευόμαστε, με την εξέλιξη, δηλαδή ποιά είναι η λειτουργία του σε σχέση με τον οργανισμό μας. Γνωρίζουμε, με την εξέλιξη των απεικονιστικών μεθόδων (της λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας, την FMRI, όπως λέγεται) αλλά και με την εξέλιξη της τεχνολογίας ξέρουμε πάρα πολύ καλά το πως ονειρευόμαστε, τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας, τι συμβαίνει στο σώμα μας, όταν ονειρευόμαστε. Έχουμε μια πολύ ξεκάθαρη εικόνα.
Αυτές είναι προσεγγίσεις που μας λένε γιατί αυτή η λειτουργία του εγκεφάλου, αυτή η νευροφυσιολογική λειτουργία είναι απαραίτητη για τον οργανισμό. Έτσι, υπάρχουνε θεωρίες, υπάρχουνε προσεγγίσεις, οι οποίες θεωρούνε τα όνειρα σαν μια διαδικασία επαναπρογραμματισμού του εγκεφάλου, σαν ένα λειτουργικό σύστημα, που υπάρχει μέσα στον εγκέφαλο, το οποίο ενεργοποιείται σ’ αυτή την κατάσταση ονειρέματος για να διορθώσει, να ταξινομήσει, να καταχωρήσει μνήμες εκεί που πρέπει, εκεί που χρειάζεται.
Θεωρία ΕνεργοποίησηςΣύνθεσης: Ενεργοποίηση Σύνθεσης είναι μια προσέγγιση, η οποία λέει ότι το ονείρεμα ενεργοποιεί νευρωνικά κυκλώματα, τα οποία υπολειτουργούν και επίσης μπορεί να βοηθήσουνε στη σύνθεση της εμπειρίας. Για παράδειγμα, όπως το να δεις ότι πετάς, είναι μια εμπειρία που δεν την έχουμε. Δεν την έχουμε με τα φυσικά μας μάτια. Παρεπιπτόντως, ο Leonardo da Vinci, ξέρετε, είχε εμμονές με τα πουλιά. Του άρεσε να σχεδιάζει πουλιά, μελετούσε την ανατομία τους και επίσης είναι και εφευρέτης του πρώτου ελικόπτερου, μιας πτητικής μηχανής. Έχει γράψει στα σημειωματάριά του –που υπάρχουν στο Λούβρο αυτή τη στιγμή- επάνω στις σελίδες, όπου έκανε σχέδια της ανατομίας των πουλιών, για το βλέμμα των ονείρων του. Αναζητούσε το βλέμμα των ονείρων του. Να, ένας νους απλός, που βάζει ερωτήματα. Μια μεγαλοφυία, η οποία στηρίζεται σ’ αυτό. Πως είναι δυνατό να βλέπω στ’ όνειρό μου κάτι, να βλέπω από ψηλά τη γη, τη στιγμή που το σώμα μου δεν έχει υψωθεί; Δεν την έχω σε φυσική αίσθηση αυτή την όραση, πως είναι δυνατόν να την έχω; Η ενεργοποίηση και σύνθεση είναι αυτό: ενεργοποιεί καινούργια νευρωνικά κυκλώματα, που μας δίνει εναλλακτικούς τρόπους συμπεριφοράς. Όταν θα φτάσουμε αργότερα πάλι στον εικονικό συμβολισμό θα δούμε ότι η «πτήση» έχει πολλές προσεγγίσεις. Μια από τις πολλές προσεγγίσεις μπορεί να είναι τάση φυγής για το άτομο. Αλλά μια από τις προσεγγίσεις είναι και ένα μήνυμα. Όταν νοιώθεις συνεχώς μπροστά σου εμπόδια, είναι μια υπενθύμιση ακριβώς της δυνατότητας που έχουμε να υπερβούμε τα εμπόδια. Πολλές φορές τα όνειρα επίσης έχουν και μια εξισορροπητική ή θεραπευτική λειτουργία για το άγχος, για το stress. Σ’ έναν πιεσμένο ψυχισμό, του δίνει διέξοδο.
Θεωρία της Αντίστροφης Μάθησης, Θεωρία Επαναληπτικού Προγραμματισμού, Θεωρία Νευρωνικής επιλογής. (θα πρέπει να τα περάσουμε αυτά. Έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον να τα βλέπαμε, Ελπίζω να βρούμε κάποτε...) αλλά το σημαντικό είναι αυτό. Γιατί αξίζει..; Δεν ξέρουμε γιατί ονειρευόμαστε ή θα πούμε γιατί ονειρευόμαστε ―τουλάχιστον θα σας πω, ακριβώς πως το πλησιάζουμε σήμερα. Σήμερα, που βλέπουμε τα όνειρα σαν ένα μονοπάτι για την ολοκλήρωσή μας, για την ανάπτυξή μας. Αλλά, γιατί αξίζει να προσέχουμε τα όνειρά μας, να θυμόμαστε τα όνειρά μας; Ένας άνθρωπος μπορεί να ζήσει ολόκληρη τη ζωή του, χωρίς ποτέ να ρίξει μια δεύτερη ματιά στα όνειρά του ή και μέσα του, παρεπιπτόντως. Ο Bernard Boss, ένας επίσης ψυχολόγος, που έχει μια συγκεκριμένη προσέγγιση για το ονείρεμα, παρομοιάζει τα όνειρα με το θρησκευτικό συναίσθημα από την άποψη, ότι και τα δύο δεν έχουν επιβιωτικό χαρακτήρα. Πάλι δηλαδή ένας άνθρωπος θα μπορεί να ζήσει τη ζωή του, χωρίς να δώσει μια δεύτερη ευκαιρία σ’ αυτό το συναίσθημα του δέους ή να ρωτήσει για τον κόσμο μέσα στον οποίο βρίσκεται. Μπορεί να περάσει τη ζωή του,χωρίς να τον νοιάζει το ονείρεμα, χωρίς να τον νοιάζει ο εσωτερικός κόσμος, χωρίς να τον νοιάζει τα συναισθήματά του, εκτός όταν πονάει, να μην ενδιαφέρεται γι’αυτά και να μην ενδιαφέρεται για τη σχέση με το θείο. Έλεγε ότι έχει μια ιδιαίτερη θέση λοιπόν. Το θρησκευτικό συναίσθημα το παρουσίαζε πάρα πολύ με το ονείρεμα και κάτι το οποίο όντως...Το ονείρεμα είναι ένα βήμα παραπάνω προς τη σχέση μας με τη θεία μας πλευρά.
Την προηγούμενη φορά το ανέφερα. Θυμάστε την ετυμολογική προσέγγιση της λέξεως «όναρ». Να την ξαναπώ, έτσι;
Όναρ: ον (που σημαίνει οντότητα, ύπαρξις) και αρ (μια δωρική συλλαβή που σημαίνει ανύψωσις). «Όναρ» είναι «η ύπαρξη σε ανύψωση». Όταν δεν ονειρευόμαστε, μένουμε εγκλωβισμένοι στην ύλη. Ανεβαίνουμε προς τα πάνω...(παρέμβαση από το ακροατήριο)... ναι....να το θυμίσω όμως, γιατί ακριβώς και εδώ εμπεριέχεται και αυτό το κλειδί για μέσα, το πως βλέπουμε πολλές φορές, πως μέσα στα όνειρα που δεν απεικονίζουνε μόνο την επιφάνεια του υποσυνειδήτου τους (τους φόβους μας, τις φοβίες, τα άγχη μας και τις ελπίδες μας). Δεν είναι μόνο καταπιεσμένες επιθυμίες, αλλά είναι και μηνύματα που μας έρχονται από ψηλά. Και το «ψηλά» είπαμε «από βαθιά», «από βαθύτερα».
Τι κάνουν τα όνειρα; Γιατί αξίζει να τα θυμόμαστε; Αξίζει να τα θυμόμαστε, γιατί τα όνειρά μας δείχνουν συναισθηματικά φορτία που υπάρχουν μέσα μας και δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν μέσα μας. Και τα συναισθηματικά φορτία, ιδιαίτερα αυτά τα οποία μένουν ανέκφραστα, ανεπεξέργαστα, ανεκδήλωτα, γίνονται λιμνάζοντα ύδατα του ψυχισμού και ακριβώς από κει βγαίνει μια μυρωδιά, που καθορίζει όλες μας τις πλευρές. Είναι η αρχή της ασθένειας. Είναι η αρχή της διαταραχής. Ο,τιδήποτε δεν μπαίνει το φως της συνείδησης και έχει απωθηθεί, είναι μέσα σ’ αυτό το υποσυνείδητο, σ’ ένα κρυφό δωμάτιο, μέσα εκεί, μέσα στις αράχνες, κλειστό δωμάτιο, δεν το περνάω ποτέ, ούτε η μνήμη το περνάει ποτέ. Τίποτα. Αυτό είναι όμως που μυρίζει όλο το σπίτι. Αυτό είναι που διαβρώνει με υγρασία τους τοίχους.Όταν τρέχει το νερό, όταν τρέχει, ρέει το ψυχικό ρευστό είναι υγεία, δίνει ζωή. Όταν λιμνάζει το νερό στα θεμέλια, διαβρώνει όλα τα θεμέλια, ποτίζει υγρασία και το σπίτι πέφτει. Αυτή είναι η αρχή της διαταραχής.
Θυμηθείτε τους aboriginals. Η αιτία βρίσκεται σ’ αυτό το επίπεδο, σε πιο ανώτερο επίπεδο πολύ πριν εκδηλωθεί στο υλικό. Αυτή είναι ίσως η πιο σημαντική πλευρά των ονείρων. Τα όνειρα είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο για ασθένειες που ήδη εκκολάπτονται μέσα μας, χωρίς να έχουν βρει ακόμα τον τρόπο να εκδηλωθούν σε συμπτώματα. Τι άλλο κάνουν; Επεξεργάζονται και πολλές φορές λύνουν προβλήματα που μας απασχολούν. Είναι ατέλειωτες οι ιστορίες. Θα μπορούσα να σας αναφέρω ολόκληρη μέρα ιστορίες με διάσημους. Με τον Mozart, με τον Kekulé που έχουν βρει εφευρέσεις, έχουνε γράψει έργα τέχνης, που βρίσκεις τη λύση, ακριβώς γιατί συνεχίζει το υποσυνείδητο να την επεξεργάζεται. Και θα μπορέσουμε να κάνουμε και ένα συγκεκριμένο τρόπο, να βοηθάμε τον εαυτό μας να φτάνει σε αυτό το επίπεδο, σ’ ένα επίπεδο ονειρέματος, να επιτρέπουμε στο υποσυνείδητό μας να λειτουργεί καλύτερα. Ή νάχουμε ’μεις καλύτερη επαφή με το υποσυνέιδητο. Είναι ένας τρόπος ανάπτυξης της διαίσθησης. Στρέφουν την προσοχή μας εκεί που υπάρχει ένταση μέσα μας. Ψυχοθεραπευτικά, τα πιο πολύτιμα όνειρα είναι οι εφιάλτες. Είναι τα επαναληπτικά όνειρα. Είναι τα αγχωτικά όνειρα. Γιατί σου δείχνουν ότι κάπου μέσα σου υπάρχουν πλευρές, οι οποίες τρίβονται. Οι σπίθες είναι τα όνειρα.
Τα όνειρα κάποιες φορές είναι απαντήσεις σε ερωτήματα που δεν έχουμε διατυπώσει. Είναι κει, που δεν πάει το συνειδητό. Και είναι όνειρα τα οποία είναι καμπανάκια. Εμείς ακούμε όμως; Μας προειδοποιούν. Μπορεί να συμβολίζουν νέες δυνατότητες, που μπορούμε να αξιοποιήσουμε στους εαυτούς μας και στη ζωή μας. Μας επιτρέπουν να ρίχνουμε κρυφές ματιές στο μέλλον. Δεν θα μπω σ’ αυτή τη συζήτηση τώρα. Υπάρχει προγνωστική διάθεση και προφητική διάθεση στα όνειρα. Υπάρχουν εξηγήσεις γι’ αυτό, γι’αυτές τις ψυχικές δυνάμεις που έχουμε μέσα μας, και πως εκδηλώνονται δηλαδή αυτά τα ανεξήγητα ψυχικά φαινόμενα, αλλά, αν μη τι άλλο, μας υπενθυμίζουν το μυστήριο που υπάρχει μέσα μας και στο κόσμο. Μας δείχνουν ότι υπάρχει κάτι ευρύτερο γύρω μας και ζούμε μέσα σε κάτι ευρύτερο από αυτό που αντιλαμβάνεται το μικρό, το συνειδητό εγώ. Μόνο γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικά.
Το να μας υπενθυμίζουν ότι πολλές φορές, η άγνοια μεταμφιέζεται σε σιγουριά. Νομίζουμε ότι ξέρουμε, ακριβώς για να καλύπτουμε την άγνοιά μας. Λένε την αλήθεια για τον εσωτερικό μας κόσμο. Το συνειδητό εγώ «είναι συνεχώς...». Άλλοι έχουνε μικρή ιδέα για τον εαυτόν τους, άλλοι έχουνε μεγάλη ιδέα για τον εαυτόν τους, άλλος λέει ότι «εγώ θέλω» και στην πραγματικότητα εννοεί «έχω ανάγκη», άλλος λέει «σ’ αγαπώ», ενώ στην πραγματικότητα θέλει να πει «φοβάμαι να μείνω μόνος» ή «φοβάμαι να μείνω μόνη», ότι «είμαι εξαρτημένος». Αυτό είναι το ψέμα που δημιουργεί η συνέχεια. Τα όνειρα μας λένε την αλήθεια γι’αυτό που υπάρχει μέσα μας. Είναι η πιο αυθεντική αλογόκριτη έκφραση του ψυχισμού μας. Λένε την αλήθεια. Αυτό υπάρχει μέσα μας. Αποτελούν πηγή έμπνευσης και διεγείρουν τη δημιουργικότητα. Δεν χρειάζεται να το επεξηγήσουμε αυτό. Έχουν τη δυνατότητα να μας φέρουn σε επαφή με αυτή την πλευρά μας, με το υπερσυνείδητό μας, τον Ανώτερό μας Εαυτό, αυτό το Δάσκαλο μέσα μας, ο οποίος καθοδηγεί, ο οποίος μπορεί να θεραπεύσει τη διαταραχή, μπορεί να εναρμονίσει τη δυσαρμονία. Προειδοποιεί επίσης. Μας δίνουν τη δυνατότηα να βιώσουμε άγνωστες πλευρές του εαυτού μας.
Στα όνειρα, ένας πράος άνθρωπος γίνεται πολύ βίαιος. Βγάζει ένα μεγάλο θυμό. Τα όνειρα έχουν περισσότερη πληρότητα απ’ όση οι συνήθεις απόψεις μας. Παρουσιάζουν όλες τις πλευρές του εαυτού μας και ζητούν αυτές οι πλευρές του εαυτού μας την αποδοχή, τη σύνθεση. Η συνηθισμένη κατάσταση είναι ότι εξορίζουμε τις πλευρές μας, αυτά τα στοιχεία που δεν μας αρέσουν στον εαυτό μας. Αυτό ο Carl Jung το ονόμασε Σκιά. Ένα μεγάλο μέρος των ονείρων έρχονται από τη Σκιά. Είναι η Σκιά ο σκηνοθέτης, η Σκιά ο παραγωγός που τα στέλνει και είναι εξαιρετικά χρήσιμο να μάθουμε ν’ αναγνωρίζουμε πότε η Σκιά μας είναι ενεργοποιημένη. Η Σκιά μας θα μας κάνει να πάθουμε ατύχημα, εάν πιεζόμαστε να κάνουμε κάτι που θέλουμε, αλλά βαθιά μας μέσα δεν το θέλουμε. Μπορεί να.....Αν δεν πιστεύω στον εαυτό μου, δεν πιστεύω στον εαυτόν μου πολύ και, μπορεί νάχω μια συνέντευξη για δουλειά. Κάτι θα γίνει. Θ’αργήσω, θα καθυστερήσω και θα πάω ατημέλητος. Εκείνη την ώρα κάτι θα ξεχάσω, κάτι θα γίνει. Όμως θα δημιουργήσω αυτές τις συνθήκες, ώστε να μην πάρω τη δουλειά, την εργασία, γιατί βαθιά μέσα μου πίστευα ότι δεν την αξίζω. Μια εκπληρούμενη προφητεία δηλαδή. Και φυσικά, μας προειδοποιούν για σημαντικές αλλαγές στη ζωή μας.
Την επόμενη φορά θα συνεχίσουμε αυτό το ταξίδι και θα έρθουμε στο σήμερα, λέγοντας κυρίως τον ονειρικό κόσμο, έτσι όπως τον αντιλήφθηκαν οι δύο πατέρες της ψυχολογίας, ο Freud και ο Jung. Θα δούμε πως η σχέση τους καθορίστηκε από το όνειρο. Ένα όνειρο του Jung, που διαφορετικά το ερμήνευσε ο Freud και διαφορετικά ο Jung ήταν η απαρχή της διαφωνίας τους. Ένα όνειρο του Jung ήταν αυτό που του έδωσε την έννοια του συλλογικού ασυνειδήτου. Και αυτό, ο κόσμος αυτών των δύο, είναι ίσως η καλύτερη πληρέστερη χαρτογράφηση του εσωτερικού μας κόσμου, που έχουμε. Προσαρμοστήκαμε σήμερα σ’ αυτές τις καταστάσεις, θα συνεχίσουμετο ταξίδι σ αυτό τον ονειρικό κόσμο, και κυρίως θ’ αρχίσουμε να μπαίνουμε μέσα στα σύμβολα, μέσα στη γλώσσα των ονείρων, και θάθελα αυτό να γίνει κάτι ουσιαστικό, μια πληροφορία, που όχι να μπαίνει μέσα στο μυαλό, μόνο εδώ στο νου, αλλά να μπαίνει βαθιά μέσα.
Σήμερα δεν είχαμε την ευκαιρία να βιώσουμε λίγο, όπως την προηγούμενη φορά, αυτό το επίπεδο της ύπαρξής μας. Όμως θα το βιώσετε πάλι και σήμερα και κάθε βράδυ, μέχρι την επόμενη Τρίτη, που συνειδητά θα συνεχίσουμε αυτό μας το ταξίδι.
Σας ευχαριστώ